جعبه دنده، که اغلب به آن گیربکس گفته می‌شود، مجموعه‌ای از چرخ‌دنده‌ها و اجزای مرتبط است که معمولاً در وسایل نقلیه استفاده می‌شود. با توجه به اینکه موتورهای وسایل نقلیه معمولاً با سرعت‌های بالا کار می‌کنند، گیربکس به خودرو کمک می‌کند تا عملکردی مؤثر داشته باشد و در کاهش سرعت و خاموش کردن آن نقش مهمی ایفا کند. این سیستم برای انتقال نیرو از یک منبع دوار به منبع دیگر به کار می‌رود و در خودروها، توربین‌ها و ماشین‌آلات سنگین یافت می‌شود. برای درک بهتر نحوه کار اجزای داخلی مانند میل لنگ و پیستون و نقش آن‌ها در ایجاد حرکت ایمن، می‌توانید به توضیحات مرتبط با این اجزا مراجعه کنید. با تعمیرگاه چری همراه باشید تا بهترین مطالب را به شما ارائه دهیم.
گیربکس چه وظایفی دارد؟
مسئولیت اصلی گیربکس خودرو، تنظیم سرعت و گشتاور لازم برای شرایط مختلف رانندگی می‌باشد. جعبه دنده دستی: در خودروهای قدیمی، بیشتر از گیربکس‌های دستی استفاده می‌شد و تغییر دنده به طور کامل بر عهده راننده بود. در این سیستم، راننده باید به دور موتور توجه کرده و هر زمان که دور موتور افزایش یافت، با استفاده از پدال کلاچ و دسته دنده، دنده را تعویض کند.
اهمیت این قسمت از خودرو به اندازه موتور یا منبع نیرو قابل توجه است. تعمیرات آن نیازمند تخصص و مهارت بالایی می‌باشد و توجه به حفظ سلامت آن از اولویت‌های اصلی در نگهداری صحیح خودرو به شمار می‌آید. در اینجا قصد داریم این بخش پیچیده و حیاتی را به تفصیل مورد بررسی قرار دهیم و روش کار و انواع آن را معرفی کنیم.
راهنمای مطالعه: تعمیر تیگو 5
گیربکس اتومات چیست؟
مکانیزم دوم مختص گیربکس‌های اتوماتیک می‌باشد. این دسته از انواع جعبه‌دنده‌ها که با توجه به پیشرفت‌های علمی روز به تدریج جایگزین جعبه‌دنده‌های دنده‌ای می‌شوند، همان گیربکس‌های اتوماتیک هستند. ساختار اصلی گیربکس اتوماتیک مشابه گیربکس‌های دستی است، اما یک تفاوت عمده با سیستم‌های دستی دارد و آن حذف کلاچ و نقش انسان در فرآیند تعویض دنده در حین رانندگی است.
در اصل اینجا دیگر وظیفه تغییر دنده بر عهده راننده خودرو نیست. این کار با استفاده از یک هوش مصنوعی و سنسور داخلی انجام می گیرد. این مغز کامپیوتری دستگاه است که تصمیم می گیرد چه زمانی برای تعویض دنده ماشین مناسب است و در موقع تشخیص این موضوع خود این مغز کامپیوتری دستور تغییر دنده را به سنسور gearbox صادر کرده و به این شکل دنده ماشین تغییر می کند.
گیربکس خودرو چگونه کار می کند؟
برای درک بهتر عملکرد جعبه دنده اتوماتیک، ابتدا باید تصور کنیم که خودرو بدون گیربکس چگونه کار می‌کند. در نبود جعبه دنده، توان و سرعت خودرو به شدت محدود خواهد بود. به عنوان نمونه، تصور کنید که تنها با دنده سه یک خودرو دنده‌ای رانندگی کنید. شاید این شرایط را تجربه نکرده باشید، اما اگر چنین کنید، متوجه خواهید شد که خودرو هنگام شروع حرکت بسیار کند عمل می‌کند و در سرعت‌های بالاتر از 100 یا 120 کیلومتر در ساعت، موتور صدای زیادی تولید کرده و دور موتور وارد ناحیه قرمز می‌شود، بدون اینکه توانایی افزایش سرعت بیشتری داشته باشد. علاوه بر این، چنین وضعیتی به سرعت باعث آسیب دیدن خودرو می‌شود و راندمان سوختی آن نیز به شدت کاهش می‌یابد.
راندمان گیربکس
گیربکس دنده‌ای با قفل کردن دنده‌هایی که بر روی شفت خروجی قرار دارند و به صورت آزاد بر روی بلبرینگ سوار شده‌اند، عمل می‌کند. این دنده‌ها می‌توانند به وسیله کشویی و ماهک درگیر یا آزاد شوند و در مدل‌های قدیمی‌تر، با جابجایی بر روی شفت دنده‌ها، آن‌ها به حالت درگیر یا آزاد در می‌آیند. به این ترتیب، دنده‌ها درگیر یا آزاد می‌شوند و موجب تغییر ضریب دنده‌ها می‌گردند. در مقابل، در جعبه دنده اتوماتیک، تمامی دنده‌ها به طور دائم درگیر هستند و با نگه داشتن یکی و به حرکت درآوردن دیگری، نوع ضریب دنده تعیین می‌شود.
اجزا و قطعات جعبه دنده
-
پوسته گیربکس
جنس این قسمت از چدن ریخته گری می باشد و چرخ دنده ها، یاتاقان های جعبه دنده در محورها را در جای خودش قرار می دهد.
-
شافت ورودی کلاج
این محور که به نام شافت کلاچ نیز شناخته می‌شود، به عنوان محور محرک گیربکس عمل می‌کند. این محور به طور یکپارچه به چرخ‌دنده‌ای در قسمت ورودی پوسته گیربکس متصل بوده و از طریق کلاچ با موتور خودرو ارتباط دارد.
-
شافت وسط یا محور زیر
این محور وظیفه انتقال گشتاور از محور محرک به محور متحرک را بر عهده دارد. بر روی آن تعدادی چرخ‌دنده نصب شده است که با محور به صورت یکپارچه عمل می‌کنند. چرخ‌دنده ابتدایی این محور با چرخ‌دنده محور محرک در تعامل است و سرعت ورودی که توسط موتور تولید شده است را بدون تغییر به شافت خروجی منتقل می‌کند. چرخ‌دنده‌های موجود بر روی این شافت دارای اندازه‌های مختلفی هستند.
-
یاتاقان گیربکس
این قطعه که به عنوان چرخ دنده هماهنگ‌کننده شناخته می‌شود، در لایه داخلی دندانه‌دار طراحی شده و با حرکت کشویی به سمت چرخ دنده مورد نظر حرکت کرده و با آن قفل می‌شود و باعث فعال شدن آن می‌گردد.
-
دسته دنده
این بخش به عنوان خارجی‌ترین قسمت سیستم گیربکس شناخته می‌شود. دسته دنده، که در برخی خودروهای مجهز به جعبه دنده اتوماتیک حذف شده است، معمولاً برای تغییر دنده‌ها در گیربکس مسیری به شکل حرف H را طی می‌کند. این اهرم می‌تواند به صورت خودکار کنترل شود یا در اختیار راننده قرار گیرد.
-
میل ماهک
میل ماهک به عنوان رابطی میان دسته دنده و ماهک عمل می‌کند و با حرکت دسته دنده توسط راننده، میل ماهک نیز به حرکت درمی‌آید. عملکرد این میله فلزی بسته به نوع گیربکس متفاوت است و مکانیزم آن می‌تواند دستی، الکترونیکی، خلائی یا هیدرولیکی باشد. امروزه مکانیزم دستی و الکترونیکی بیشتر رایج هستند. در حالت دستی، حرکت میل ماهک مستقیماً با حرکت دست راننده انجام می‌شود و تعداد میل ماهک با تعداد دنده‌ها متناسب است. برای مثال، یک جعبه دنده ۴ سرعته شامل ۳ میل ماهک است. در مکانیزم الکترومغناطیسی، حرکت میل ماهک بر اساس اصول الکترومغناطیسی انجام می‌شود؛ به طوری که مگنت‌های متصل به آن‌ها با هسته‌های آهنی و سیم‌پیچ‌های موجود در جعبه دنده تعامل کرده و موجب حرکت می‌شوند.
پمپ گیربکس
پمپ یکی از اجزای اصلی گیربکس است که مسئول تولید فشار روغن مورد نیاز سیستم می‌باشد. این قطعه در بخش جلویی گیربکس قرار گرفته و به طور مستقیم توسط گلوی توربین، که خود از طریق فلایویل به میل‌لنگ موتور متصل است، به حرکت درمی‌آید. با روشن شدن موتور، پمپ نیز فعال شده و فشار روغن لازم برای عملکرد گیربکس را تأمین می‌کند.
چکیده کلام
در این مقاله به شما بهترین اطلاعات را در مورد چیستی گیربکس و اجزای ان اشنا کردیم و اینکه بهترین اطلاعات را در مورد گیربکس و چیستی ان به شما اشاره کردیم.
